Popmuziek en het mecenaat
Op 20 september verscheen een nieuwe uitgave van Boekman Extra, helemaal gewijd aan de vraag hoe het publiek zou kunnen ‘opkomen’ voor popmuziek. De band tussen fans en makers is in de popmuziek van oudsher sterk. Toch is er ook veel schroom en ongemak in de stap naar het vragen van steun te vinden. Want,: zijn muziekliefhebbers bereid hun favoriete bands en muzikanten ook echt rechtstreeks te ondersteunen? Hoe ziet die steun er dan uit? Wie moeten het geven? En vooral: hoe zetten muzikanten dit op een goede manier in gang?
Allemaal vragen die passen binnen het (onderzoeks)programma Leve het Geven. Daarom organiseerden Leve het Geven, de Boekmanstichting en Universiteit Utrecht een werksessie over popmuziek en over de vraag of mecenaat ook denkbaar is in deze scene. Waar liggen de kansen én wat zijn de obstakels?
Helleke van den Braber (hoogleraar Mecenaatstudies) en Rocco Hueting (toetsenist De Staat) spraken over de misverstanden en benodigdheden in pop mecenaat:
“Bereidheid om vraagschaamte en geefgêne te overwinnen. Als je om hulp vraagt, doe je dat vanuit een behoefte aan meer draagvlak voor je werk en grotere autonomie. Tegelijk roept het schaamte op: wat als ik m’n onafhankelijkheid verlies, teveel een bedelaar lijk, of te weinig terug kan geven aan al die genereuze en loyale fans? Hoe met opgeheven hoofd te vragen, hoe onbezwaard te geven?”
Ook deelde Charlotte Wessels haar ervaringen over donateurs en Patreon:
“Ik heb een keer een nogal persoonlijk nummer geschreven voor mijn Patreon. Toen bleken mijn Patreons buiten mijn weten om een videoclip voor dit nummer te hebben gemaakt en ook een lieve video waarin ze me allemaal bedankte voor het afgelopen jaar. Toen had ik zoiets van; waarom bedanken jullie mij? Jullie zijn toch degenen die mij ondersteunen?! Dat raakte me echt heel erg.”
Vervolgens deelde André, Yosha en Atze drie uitdagingen voor popmuziek en het mecenaat na aanleiding van hun artikel in de Boekman Extra Popmuziek en mecenaat.
Uitdaging #1 – Is er een rol voor de overheid weggelegd bij het bevorderen van mecenaat in de popmuziek? Wat zou die rol moeten zijn en hoe is de overheid hiertoe te bewegen?
Uitdaging #2 – Hoe vergroten we het verdienvermogen en de veerkracht van de popmuzieksector? Welke nieuwe wegen staan daarbij voor makers open, en zijn zij bereid die wegen ook in te slaan?
Uitdaging #3 – Hoe kunnen popmuzikanten hun trouwe achterban over de streep trekken om geld te geven? En hoe kunnen ze die achterban bewegen om niet alleen een projectgerichte maar ook een structurele bijdrage te leveren?
Benieuwd naar de besproken input, kansen en vragen van deze sessie over popmuziek en mecenaat?
Wil je op de hoogte blijven van alles rondom Leve het Geven? Schrijf je dan in voor de nieuwsbrief.
Bedankt alle aanwezigen en in het bijzonder Charlotte, André, Yosha en Atze voor het delen van jullie ervaringen en uitdagingen!
De Basis: broedplaats en community in Nijmegen.
De Basis is een muzikale broedplaats in het pand van het oude Doornroosje in Nijmegen. Op deze plek komen ambitieuze muzikanten en producers, ookwel de ‘Residents’, samen: hier kunnen zij hun eigen vaste ruimte huren om muziek te maken. Om de muzikale broedplaats te kunnen realiseren, heeft De Basis een actie opgezet met certificaten. Muziekliefhebbers kunnen een certificaat kopen, zo investeer je in de waarde van cultuur en word je onderdeel van een community. Als certificaathouder wordt je mede-eigenaar van De Basis en profiteer je van exclusieve benefits, zoals toegang tot het muzikantencafé van De Basis, de mogelijkheid om aanwezig te zijn bij unieke luistersessies en kleinschalige optredens. Daarnaast ben als eerste op de hoogte van nieuwe releases en interessante gebeurtenissen. De Basis heeft op deze manier een betrokken community van muziekliefhebbers om zich heen gebouwd. Een interessante manier van geven!
Ook jij kunt nog onderdeel worden van deze community. Er is inmiddels €2.057.750 opgehaald waarmee De Basis bijna bij haar doelbedrag van €2.3 miljoen. Bouw jij mee aan De Basis?
In gesprek met muzikaal cabaretduo Spruijt & Opperman en gever Wim de Bundel
In 2017 voerde muzikaal cabaretduo Spruijt en Opperman een crowdfundingcampagne via voordekunst voor hun eigen cd. Een donatie uit onverwachte hoek leidde tot een bijzondere geefrelatie. Wim de Bundel doneerde namelijk aan de campagne van het duo en sindsdien werken ze vaker samen. Wim werkte 25 jaar lang bij Delta Lloyd en Nationale Nederlanden. Na zijn vertrek in 2020 heeft hij zijn eigen platform opgericht: Geven is Leven.nl.
In Westlandtheater de Naald vertellen Wim, Eva en Carlie over hun geefrelatie en samenwerking: ‘’Ik denk dat er veel mooie dingen ontstaan doordat wij alle drie hebben gegeven.’’
Foto’s: Caecilia Rasch
We ontmoeten Eva, Carlie en Wim in Westlandtheater de Naald, thuisbasis van het muzikaal cabaretduo. In 2017 startte Eva en Carlie een crowdfundingcampagne om samen met donateurs hun eigen cd mogelijk te maken.
Eva: ‘’Ja, dat wilden we altijd al graag, dat was onze droom. En Carlie en ik willen het dan ook meteen goed doen, met een mooi hoesje, professionele opname, alles erop en eraan. En dan ga je kijken wat dat kost, en ja… dat stond niet op onze rekening’’
Carlie: ‘’Toen was het al vrij snel van de baan. Alleen steeds meer mensen vroegen na een voorstelling: Hebben jullie een cd? We kwamen erachter dat mensen graag iets tastbaars mee wilden nemen naar huis na een voorstelling. En toen dachten we: Als de crowd het wil, dan kan de crowd het misschien ook wel betalen.’’
In totaal haalde het duo meer dan 9.000 euro op dankzij 128 donateurs. Eén van die donateurs was Wim de Bundel.
Eva: ‘’Ik werd gebeld en iemand had een voicemail achtergelaten en die ging ongeveer zo: ”Hoi, ik ben Wim de Bundel, ik heb jullie project gezien op voordekunst, ik wil graag dat laatste zetje geven. Kop koffie drinken?’’
Wim kwam dankzij crowdfundingplatform Cinecrowd, crowdfundingplatform voor film, in aanraking met crowdfundingcampagnes en is ook op voordekunst gaan kijken. Maar de drijfveer om te geven begon al eerder.
Wim: ‘’Toen mijn moeder kwam te overlijden, vertelden velen die afscheid kwamen nemen dat mijn moeder zo lief was en zoveel mensen had geholpen, ook mensen die ze niet per se kende. En dat was een beetje in mijn hoofd genesteld: Mensen helpen die niet direct in de eerste lijn liggen. Ik ben gaan snuffelen tussen projecten op Cinecrowd en later ook bij voordekunst en ben gaan bedenken: wat vind ik nou leuk? Toen zag ik het project van Carlie en Eva en daar zat ook het nummer in ‘Leer me kennen’ in. Dat sprak mij zo aan dat ik hen ben gaan volgen.’’
Wim: ‘’Ik heb hun contactgegevens opgezocht en aangegeven: ‘Ik wil de tegenprestatie ‘Een lied op maat’, maar dan gaat het lied niet naar mij, maar naar een goed doel. Op die manier laat je de droom van een artiest uitkomen, maar help je ook de maatschappij mooier maken. En dat was voor mij eigenlijk hoe ik mijn leven wilde inrichten, mensen helpen en met dat helpen, weer anderen helpen. En daar zijn gewoon hele leuke dingen uitgekomen.’’
Als hij overweegt te geven, let Wim op drie dingen: Hij moet geraakt worden, hij wil verschil kunnen maken (dus bijvoorbeeld door het laatste zetje te geven) en hij vindt de tegenprestaties belangrijk. Uiteindelijk treden Spruijt en Opperman met het lied op maat op voor het goede doel. Ze schreven een ingetogen lied ten behoeve van de Daniel den Hoed Foundation, die geld ophalen voor wetenschappelijk onderzoek naar kanker in het Erasmus MC Kanker Instituut. Een doel dat Wim aan het hart gaat: zijn vrouw speecht diezelfde avond over haar ervaringen met borstkanker. Daarmee is de eerste samenwerking een feit. Want hoewel het is begonnen bij die ene tegenprestatie, eindigt het daar niet.
Carlie: ‘’Als Wim de Bundel eenmaal je nummer heeft…’’
Er volgt een opsomming van verschillende evenementen. Wim nodigde Eva en Carlie uit op de Volvo Ocean Race, bij een zakelijk diner op de SS Rotterdam, vroeg hen een lied op maat te maken voor zijn afscheid bij Delta Lloyd, ze kwamen op de radio bij Serious Request en werken samen voor Geven is Leven, het platform van Wim. Op hun beurt vroegen Carlie en Eva aan Wim of hij de speech wilde geven bij de CD-release die hij mede mogelijk had gemaakt.
Wim: ‘’Dat was wel even schrikken. We hebben elkaar twee avonden, twee uurtjes gezien, en nu een speech geven over jullie? Maar ik dacht: Oké, out-of-your-comfort zone, gaan we doen. Ik ging akkoord, met een voorwaarde: toegang tot de familie om inspiratie op te doen voor mijn speech. Want Eva en Carlie zitten als cabaretduo natuurlijk altijd anderen te plagen, maar dat was nu andersom’’.
Carlie: ‘’Over out-of-your-comfortzone gesproken, wij zaten dan weer op een galadiner op de SS Rotterdam.’’
Wim: ‘’Bij een diner op de SS Rotterdam had ik twee tafels tot mijn beschikking waar ik zakelijke relaties uit kon nodigen. Maar ik nodig juist ook graag mensen uit de sportwereld of de culturele wereld uit om deze werelden zo bij elkaar te brengen. Wie weet wat daar weer uit vloeit’’
Carlie: ‘’En we mochten ook niet naast elkaar zitten, Eva en ik zaten allebei aan een andere tafel!’’
Wim: ‘’Kijk, we kunnen samenwerken maar dan moet je deze commerciële hoek willen ontdekken. Er zijn ook mensen die zeggen: te spannend, weg er mee. En dat geeft niet, maar als ik je wil helpen dan moet je dat wel willen opzoeken.’’
Carlie: ‘’Wim heeft die zakelijke kant heel sterk, terwijl wij alleen maar het artistieke aan het ontdekken waren.’’
”Als we een aanvraag binnen krijgen voor een optreden zeggen we wel eens tegen elkaar: Denk als Wim. Denk als Wim. Denk als Wim.’’
In die zin is Wim niet alleen een donateur van geld gebleken, maar ook van kennis, netwerk en tijd. Zo vroeg hij hen eens: noem een prijs voor een lied op maat.
Wim: ‘’Na het horen van het bedrag zei ik ‘’Ben je helemaal gek geworden, dat is veel te laag! Kijk nou eens hoeveel tijd je er in stopt, hoeveel waarde jullie creëren. Op die manier ben ik ook een beetje businesscoach geworden. Jullie kunnen iets heel goed, en ik kan daar iets aan toevoegen; namelijk commercieel denken’’
Eva: ‘’Dat is ook de struggle van een artiest, want je wilt spelen, je wilt optreden. Hoe bepaal je hoeveel je waard bent? Wat is een liedje waard? Ga je te hoog zitten dan ben je bang dat je het optreden verliest, maar bij een te laag bedrag nemen bepaalde bedrijven je ook niet serieus. Dat is lastig’’.
Carlie: ‘’Wim heeft ons geleerd daar meer over na te denken. De gift was natuurlijk ook heel erg welkom, maar eigenlijk is hij na de campagne veel waardevoller geweest.”
‘’Wim heeft ons geleerd meer na te denken over de zakelijke kant. De gift was natuurlijk ook heel erg welkom, maar eigenlijk is hij na de campagne veel waardevoller geweest.”
Eva: ‘’Als we een aanvraag binnen krijgen voor een optreden zeggen we wel eens tegen elkaar…’’
Carlie en Eva in koor: ‘‘Denk als Wim. Denk als Wim. Denk als Wim.’’
Eva: ‘’En dan nog lukt het niet altijd hoor.’’
Wim: ‘’Ik doe het ook al iets langer, het is mijn werk. Net zoals ik niet zo maar op het podium kan gaan staan grappen lopen te maken. Commercieel denken wordt vaak gezien als een vies woord, maar het is een simpele vraag: wat is nu mijn waarde en wat is het voor een ander waard? En wat als ik hier niet voor betaald krijg, kan ik er dan iets anders uithalen uit positieve zin?’’
Carlie: ‘’Wij hanteren ook altijd een aantal vaste punten, vijf om precies te zijn. Eentje daarvan kan geld zijn, een kan publiciteit zijn, heel veel (nieuw) publiek, of dat het leerzaam is, maar de allerbelangrijkste: Vinden we het leuk en past het bij ons?’‘
Eva: ‘’Wij hebben wel eens op een optreden gestaan waarvan we achteraf dachten: Waarom hebben we hier ‘Ja’ op gezegd?’’’
Carlie: ‘’En dan was het waarschijnlijk omdat er op een paar punten een ja was, maar dan hadden we die belangrijkste overgeslagen. En als die laatste ‘Nee’ is, dan kunnen al die anderen nog zo… Nou ja … als het echt een hoog bedrag is… [lacht]. Maar we krijgen steeds meer aanvragen en dus moet je gaan kiezen en als die laatste, het leuk vinden, dan afvalt dan doen we het gewoon niet.’’
Eva: ‘’En voor Wim is het heel duidelijk, wij hebben echt een eigen stempel qua muziek en schrijven. Tuurlijk moet je af en toe uit je comfortzone. Maar als we ons er niet prettig bij voelen dan krijgen we het ook niet uit onze handen.’’
Wim: ‘’Bij het liedje voor Delta Lloyd zaten er bijvoorbeeld wel wat voorwaarden aan, maar bij het lied voor Geven is Leven had ik juist het gevoel dat ze nog meer vrijheid nodig hadden om het uit hun hart te krijgen. In mijn ogen is het zo: Als je een artiest te veel gaat vertellen wat die moet doen, dan gaat die niet doen wat die kan.’’
Carlie: ‘’Stel Wim zou ons bellen voor een carnavals-hit en dat wij in knalgroene jurkjes moeten komen zingen, dan is dat niet ons ding. Maar dat kan Wim ook prima inschatten’’
”Als je een artiest te veel gaat vertellen wat die moet doen, dan gaat die niet doen wat die kan.’’
Wim komt tussenbeide en vraagt ‘’Heb ik nu meer aan jullie gegeven, of jullie aan mij?’’
Carlie: ‘’Je hebt wel meer aan ons gegeven, absoluut.’’
Wim: ‘’In mijn ogen niet namelijk. Qua tijd staan jullie ver voor. En ik heb wel geld gedoneerd, maar veel van mijn geld is niet direct naar de artiest gegaan maar naar het goede doel bijvoorbeeld.’’
Er valt even een stilte.
Carlie: ‘’Ik denk dat er veel mooie dingen ontstaan doordat wij alle drie hebben gegeven. Daar heeft Wim ons ook erg in geinspireerd, soms moet je geven zonder daar zelf beter van te willen worden en uiteindelijk kom je er achter dat je dat vaak alsnog wel wordt.’’
Wim: ‘’Ja, ik kan niet zien wie er indirect via mij in de zaal terecht is gekomen, maar daar moet je ook een beetje vertrouwen in hebben. Als het goed voelt, dan zal het vast in de kosmos wel iets opleveren.’’
Carlie: ‘’Het interesseert me ook niet wat de stand zou zijn, het voelt gewoon heel goed. Je weet dat als Wim belt, dan ga je geven, maar er wordt ook gegeven en daar komt altijd iets moois uit.‘’
’Ik denk dat er veel mooie dingen ontstaan doordat wij alle drie hebben gegeven.”
Daar ligt ook de kern van het platform Geven is Leven, dat Wim de Bundel in 2020 oprichtte en waarvoor Spruijt en Opperman een bijbehorend lied schreven. Toen hij in 2020 door een samenloop van omstandigheden zijn baan verloor, wist hij: Ik ben geen schrijver, ik kan nog geen noot lezen en ik ben ook geen sporter maar mijn kunstzinnige uiting is nadenken over verbinding.
Wim: ‘’Ik ben veel gaan lezen over geven en in elk boek stond een heldere wetenschappelijke onderbouwing: Geven heeft een positieve invloed op je gezondheid, je geluk en je succes. Toen las ik dat Nederland qua geven wereldwijd niet op nummer 1 staat. Raar toch? Want als we op nummer 1 staan zijn we het meest gelukkige, succesvolle, gezonde landje! Dus toen heb ik gezegd; ik wil dat Nederland permanent in de top 10 staat en ik begin met mensen inspireren om te geven. En dat is Geven is Leven; mijn inmiddels uit de hand gelopen hobby.’’
Geven is Leven.nl inspireert mensen om te geven en maakt geven vooral ook makkelijker. Dit alles begon in eerste instantie met een boek. In het boek ‘Geven is Leven – Een optimistische reis naar goud en geluk’ deelt Wim zijn inzichten, initiatieven en inspiratiebronnen. Op de eerste pagina van het boek staat een fragment uit het lied Geven is Leven dat Eva en Carlie schreven.
Wim. ‘’Iedereen was aan het ‘zoomen’ en ik dacht: dat ga ik in ieder geval niet doen. Toen begon ik met een boek ‘Geven is Leven,’ daar rolde een website uit en dat is uitgerold tot een platform dat mensen wil inspireren en het makkelijker wil maken om te geven. Ik ben een grote spons van informatie en die informatie vertaal ik naar een ‘luiheidsvariant’. De gemiddelde Nederlander is lui, die wil wel geven maar dat moet makkelijk gemaakt worden. Ik wil 100 mensen 5% laten doen, in plaats van 5 mensen, 100%.’’
”In elk boek dat ik heb gelezen staat een heldere wetenschappelijke onderbouwing: Geven heeft een positieve invloed op je gezondheid, je geluk en je succes.”
Wim, Eva en Carlie zijn een inspirerend voorbeeld van hoe je samen meer mogelijk kan maken. Hebben zij nog adviezen voor anderen?
Eva: ‘’Sta open voor de andere kant, ga verder dan de artistieke bubbel. Niet alles hoeft in het theater te gebeuren, of op een festival. Soms eindig je op een diner op de SS Rotterdam, maar wie weet wat daar uitkomt.’’
Carlie: ‘’En zie een crowdfundingcampagne niet als een soort bedelactie, maar als een manier om jouw diensten aan te bieden, mensen iets te geven waar zij ook weer iets tegenover zetten en nieuw publiek aan te spreken. Met een crowdfundingcampagne kan je zoveel meer bereiken. Als we het voor het geld deden, hadden we ook een subsidie aan kunnen vragen.’’
Eva: ‘’Plus, het geeft je zelfvertrouwen als je ziet hoeveel mensen doneren. Iets meer voldoening ook.’’
Carlie: ‘’Dus zie het niet als ‘geld vragen’, je hebt iets te bieden.’’
Eva: ‘’Je moet dat omdenken.’’
Wim: ‘’Je hebt juist mazzel dat je als donateur vroeg mag intekenen! Mensen zeggen ook wel eens tegen mij: wat geef jij veel. Maar als ik kijk naar wat voor mooie avonden ik heb gehad, vind ik het eigenlijk van grote waarde.”
Bedankt voor dit inspirerende gesprek!
Het muzikaal cabaretduo Spruijt en Opperman staat vanaf september weer in de theaters met hun avondvullende voorstelling Heimweeën, bekijk hier hun speellijst!
Op Geven is Leven.nl verzamelen Wim en zijn team inspirerende verhalen over geven en zet hij de mogelijkheden om te geven op een rijtje om jou te inspireren en het makkelijker te maken om te geven. Het boek ‘Geven is Leven’ is hier te bestellen, van elk verkocht boek wordt er 5 euro aan de Mentelity Foundation gedoneerd.
Particulier initiatief: Doe Mee Met je AOW
De actie ‘Doe Mee Met je AOW’ is een mooi voorbeeld van particulier initiatief. AOW’ers zorgden er zowel in 2020 als in 2021 voor dat steun “terecht komt waar het nu het hardst nodig is: bij culturele makers die geen langdurige subsidie krijgen”. Op deze manier vindt zowel geld buiten als binnen de sector haar nieuwe bestemming. In 2020, tijdens de eerste editie van de actie, is er €1.098.998,23 opgehaald, waarbij minister Van Engelshoven dit bedrag heeft verdubbeld. Individuele makers konden hier via het Cultuurmakersfonds in aanmerking voor komen met de voorwaarde dat of hun werk is aangesloten bij een stichting of dat zij deel uitmaken van een collectief (def. “minimaal drie makers die werkzaam zijn in dezelfde of verschillende kunstdiscipline(s)”). Bedenk als gever altijd goed waar je geld naartoe gaat: een fantastisch initiatief, maar veel (nieuwe) individuele kunstenaars zijn bij dit steunfonds wellicht buiten de boot gevallen.
Hoe vertel je mensen dat cultuur een goed doel is?
Verschillende ophaalacties en tegemoetkomingsregelingen voor cultuur tijdens de coronacrisis – als de NOW (Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid) van de UVW, de TOZO voor zelfstandigen en de extra €482 miljoen aan steunmaatregelen van de overheid – zijn broodnodig, maar houden particulieren op afstand. Mensen hebben nog steeds het gevoel dat de overheid volledig verantwoordelijk is, maar dat is al lang niet meer het geval. , stelde De Volkskrant. De donatieknop verscheen op menig platform, maar directeur van voordekunst Kristel Casander waarschuwt voor de gevolgen van deze ‘onschuldige’ knop: “Donateurs werven kost tijd. Je moet duidelijk maken waar je geld voor nodig hebt, en hoeveel. Transparant zijn. Zo’n donatieknop zonder uitleg kan juist tegen je werken.” De crowdfundcampagne van het HEM en de print verkoopcampagne van Pictures for Purpose zijn daarentegen voorbeelden met een duidelijke strategie, hierdoor kunnen zij (nog even) blijven bestaan en kunstenaars ondersteunen. Het Financieel Dagblad onderschrijft ook het belang van de mecenas: “de mecenas is hard nodig in een tijd waarin kabinet Rutte de broekriem aantrekt. Over smaak valt te twisten, over het belang van kunst in de maatschappij niet.” Maar, zoals Jolien Schuerveld, directeur van het Concertgebouw Fonds, terecht constateert, voor cultuur ontbreekt nog steeds “een breed georganiseerd draagvlak”. Leve het Geven schept meer duidelijkheid over de mogelijkheden van particulier geven aan makers. Daarmee hopen wij bij te dragen aan het vergroten van het draagvlak voor de culturele sector.
Houd cultuur levend
Zeven op de tien mensen vinden het heel erg als er door de coronacrisis culturele initiatieven en gezelschappen failliet gaan, blijkt uit een opinieonderzoek van het Prins Bernhard Cultuurfonds uit 2020. Toch heeft slechts 10% extra gedoneerd om musea, theater- en muziekgezelschappen te steunen. Toch zijn er ook positieve cijfers op gebied van particulier geven. 18,5% van de respondenten geeft aan de sector te steunen met een eenmalige gift/donatie en 17,8% zou dit nog graag willen doen. 9,3% doneert daarnaast nu structureel en 6,4% geeft aan dit nog te willen doen. Van degenen die de culturele sector financieel (willen) steunen, geeft een zesde aan dat de fiscale aftrek van invloed is op de hoogte van de gift. Hoewel er geen verschil wordt gemaakt tussen geven aan culturele instellingen en geven aan creatieve professionals zijn dit vrij hoopvolle cijfers voor de verdere stimulering van particulier geven. Maar aan de echte mentaliteitsverandering – waarbij de bevolking verantwoordelijkheid neemt voor het voortbestaan van haar culturele sector – moet nog hard worden gewerkt.